Khác với hệ thống truyền động cơ học hoặc điện, hệ thống thủy lực sử dụng chất lỏng để truyền năng lượng. Chất lỏng thủy lực mang lại những lợi ích hữu hình như một phương tiện để truyền năng lượng khi so sánh với các thành phần cơ học. Những lợi ích này giúp cho hệ thống thủy lực trở nên phổ biến đối với những ngành công nghiệp nặng, khắc phục được những hạn chế của hệ thống cơ học về độ linh hoạt và khả năng thích ứng với điều kiện vận hành.
Những hiểu biết chính xác về cách thức hoạt động của hệ thống thủy lực có thể giúp cho công nhân hiểu rõ hơn về hệ thống họ đang vận hành, từ đó xác định được các yêu cầu về bảo dưỡng, kiểm tra và thay thế để đảm bảo không có bộ phận nào bị hỏng hóc và thiết bị hoạt động một cách trơn tru.
BƠM THỦY LỰC HOẠT ĐỘNG NHƯ THẾ NÀO ?
Bơm thủy lực đảm nhiệm hai chức năng chính. Đầu tiên, tác động cơ học của máy bơm tạo ra chân không tại đầu vào, cho phép áp suất đẩy chất lỏng từ bể chứa vào đường ống đầu vào của bơm. Sau đó, tác động cơ học của bơm sẽ đưa chất lỏng đến đầu ra của bơm và đẩy vào hệ thống thủy lực.
Bơm tạo ra chuyển động của chất lỏng trong hệ thống, không bao gồm việc tạo ra áp suất tới các thành phần của hệ thống. Bơm thủy lực tạo ra dòng chảy cần thiết để tạo ra áp suất. Ví dụ: áp suất chất lỏng tại đầu ra của bơm là 0 đối với bơm không được kết nối với hệ thống. Đối với bơm được kết nối, áp suất sẽ tăng đến mức cần thiết để có thể vận hành.
MỘT SỐ LOẠI BƠM THỦY LỰC KHÁC NHAU
Có nhiều loại bơm thủy lực khác nhau. Mỗi loại bơm sẽ có những đặc tính riêng biệt, phù hợp với từng loại ứng dụng cũng như yêu cầu của người sử dụng.
BƠM BÁNH RĂNG
Là loại bơm có thiết kế đơn giản, tính phổ biến cao được sử dụng cho hầu hết các loại máy móc. Thiết kế đơn giản với hai bánh răng được ghép với nhau, hai bánh răng sẽ truyền động năng thành áp suất thủy lực.
Khi bánh răng quay, chất lỏng thủy lực sẽ được đẩy qua hai bánh răng, tạo ra áp suất được truyền đến động cơ thủy lực.
Bơm bánh răng có thể bị mòn sau quá trình vận hành và trở nên kém hiệu quả hơn. Hiệu quả vận hành suy giảm sẽ dẫn tới giảm công suất cho hệ thống thủy lực. Nếu bơm bị hỏng, cần tiến hành thay thế nếu không có thể sẽ dẫn tới sự cố mang tính dây chuyền, gây ảnh hưởng đến các bộ phận khác trên hệ thống.
Trong quá trình kiểm tra và bảo dưỡng, cần chú ý xem các bánh răng trong bơm có bị mòn hay không. Nếu bánh răng đã bị ma sát quá mức dẫn tới giảm hiệu suất, cần tiến hành thay thế ngay lập tức nếu cần thiết.
BƠM CÁNH GẠT
Một trong những loại bơm thủy lực khác là bơm cánh gạt. Bên trong sẽ là một động cơ, một trục roto lắp lệch tâm được quay bởi trục truyền động, trục này được dẫn động bởi nguồn điện đầu vào từ một động cơ điện.
Cánh gạt sẽ được lắp quanh trục roto, được tải bởi lò xo từ bên trong thiết bị. Điều này rất quan trọng để đảm bảo áp suất có thể duy trì và truyền vào chất lỏng thủy lực khi trục quay. Cơ chế quay của bơm cánh gạt phức tạp hơn, nhưng hiệu quả vận hành cao hơn so với bơm bánh răng. Loại bơm này phù hợp với các ứng dụng đòi hỏi lưu lượng cao, áp suất thấp, thường được sử dụng để truyền động cho các bộ phận đòi hỏi mức độ chuyển động cao.\
BƠM PISTON
Có hai loại bơm piston chính là bơm piston hướng trục và piston hướng tâm. Piston hướng trục dựa trên chuyển động tròn của một đĩa quay được gọi là đĩa nghiêng. Các piston sẽ được gắn vào mặt trước của đĩa nghiêng. Vì thiết kế của đĩa nghiêng được bù trừ theo một góc, nên các piston di chuyển vào ra khi nó quay. Điều này giúp đẩy chất lỏng thủy lực vào và ra ở các buồng piston, tạo ra áp suất bên trong hệ thống.
Bơm piston hướng tâm sử dụng roto lắp lệch tâm có các piston được lắp xung quanh. Khi roto lệch tâm quay, các piston sẽ bị ép vào và ra, tạo ra áp suất bên trong hệ thống thủy lực. Loại bơm này có khả năng xử lí áp suất chất lỏng mức cao, phù hợp với các ứng dụng cho ngành công nghiệp nặng.
Bảo dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với mỗi hệ thống, đảm bảo hoạt động trơn tru của máy móc, hệ thống thủy lực. Cần đảm bảo kiểm tra kĩ càng cả trong lẫn ngoài hệ thống để có thể kịp thời phát hiện sự cố.
MỘT SỐ LƯU Ý KHI THIẾT BỊ HOẠT ĐỘNG KHÔNG BÌNH THƯỜNG
Điều quan trọng để có thể phát hiện sự cố là cần hiểu rõ sự cố có thể bắt nguồn từ đâu. Có thể cân nhắc xem xét các vấn đề sau nếu thiết bị đột nhiên gặp sự cố hoặc vận hành không bình thường
- Hệ thống có bất kì thay đổi nào không, chẳng hạn như quá trình bảo trì, sửa chữa hoặc sửa đổi cài đặt
- Tiến hành bảo trì lần gần nhất vào thời gian nào
- Sự cố đã xảy ra lâu chưa
- Sự cố được phát hiện lúc nào trong quá trình vận hành
CÁC VẤN ĐỀ THƯỜNG GẶP
Thiết bị thủy lực có thể hoạt động kém hiệu quả hoặc thậm chí không hoạt động khi hệ thống gặp sự cố. Một số lỗi phổ biến trên hệ thống thủy lực bao gồm
- Hoạt động chậm, kém hiệu quả có thể do đang sử dụng loại chất lỏng thủy lực quá đặc, không phù hợp với thiết bị
- Hoạt động không ổn định : nguyên nhân chính có thể do hệ thống đã bị không khí xâm nhập
- Phát ra tiếng ồn hoặc độ rung quá mức: hãy kiểm tra xem mức dầu còn đủ hay không, có sử dụng loại dầu phù hợp hay không và đảm bảo trong dầu không có bọt khí.
